One-stop guide: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις για την ανάκτηση δεδομένων
Το να χάνεις τα δεδομένα σου από τον υπολογιστή, το κινητό ή κάποιο αποθηκευτικό μέσο είναι σίγουρα μια άσχημη διαδικασία, ειδικά αν πρόκειται για σημαντικά προσωπικά ή επαγγελματικά αρχεία.
Ωστόσο, υπάρχει λύση και αυτή ακούει στο όνομα ανάκτηση δεδομένων. Η ανάκτηση δεδομένων αποτελεί έναν ολόκληρο κλάδο, στον οποίο έμπειροι τεχνικοί, χρησιμοποιώντας προηγμένο εξοπλισμό, επαναφέρουν τα αρχεία.
Φυσικά, υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις και μέθοδοι για αυτό, όπως θα δούμε στη συνέχεια, όμως το σημαντικό είναι, ότι εφόσον κάνεις τις σωστές κινήσεις από την αρχή και επιλέξεις καταρτισμένο επαγγελματία, όπως η Datalabs, τότε στη συντριπτική πλειοψηφία των αρχείων θα αποκτήσεις ξανά τα πολύτιμα αρχεία σου.
Τι είναι η ανάκτηση δεδομένων
Η ανάκτηση δεδομένων ή αλλιώς data recovery είναι η διαδικασία, με την οποία επιτυγχάνεται πρόσβαση σε αρχεία που έχουν χαθεί, αλλοιωθεί, διαγραφεί ή επανεγγραφεί. Αυτή η διαδικασία μπορεί να γίνει σε υπολογιστές Desktop ή laptop, σε κινητό, tablet ή smartphone, καθώς και σε εξωτερικά μέσα αποθήκευσης, όπως USB sticks, memory cards, CD’s και DVD’s.
Τι είναι η απώλεια δεδομένων
Η απώλεια δεδομένων είναι ένας ευρύς όρος που περιλαμβάνει όλες τις περιπτώσεις, κατά τις οποίες ένα αρχείο δεν είναι πλέον προσβάσιμο στο μέσο που μας ενδιαφέρει.
Υπάρχουν δύο κατηγορίες απώλειας δεδομένων ανάλογα με την αιτία τους:
- Logical data loss: Πρόκειται για ένα σύνολο προβλημάτων που αφορούν σφάλματα στη λειτουργία του σκληρού δίσκου ή σε λάθη του χρήστη. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν περιπτώσεις, όπως κατά λάθος διαγραφή αρχείων ή format, επίθεση ιού, κατεστραμμένα αρχεία, αρχεία που δεν ανιχνεύονται, δεν ανοίγουν ή στα οποία δεν έχουμε πρόσβαση. Το θετικό είναι ότι στο logical data loss τα αρχεία υπάρχουν σε φυσικό επίπεδο στο δίσκο, οπότε η ανάκτησή τους είναι ευκολότερη.
- Physical data loss: Το physical data loss συμβαίνει όταν εμφανιστεί κάποιο πρόβλημα στο hardware της συσκευής. Οι βλάβες αυτές οφείλονται σε διάφορες αιτίες, όπως φυσική φθορά της συσκευής λόγω της ηλικίας και της χρήσης, δυσλειτουργία ορισμένων στοιχείων, επίδραση της ζέστης ή της υγρασίας και πτώση του δίσκου ή του υπολογιστή. Αρνητικά μπορεί να επιδράσει και η σύνδεση με το ρεύμα σε περιπτώσεις απότομων αυξομειώσεων της τάσης ή πτώσης του ρεύματος.
Όπως θα δούμε παρακάτω, τα αποτελέσματα και οι μέθοδοι ανάκτησης είναι διαφορετικές ανάλογα με το είδος και την αιτία της απώλειας δεδομένων. Γενικά, πάντως, προβλήματα που ανήκουν στην πρώτη κατηγορία και αφορούν το software είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμα από τη μηχανική βλάβη.
Πότε χρειάζεται η ανάκτηση δεδομένων
Η ανάκτηση δεδομένων χρειάζεται κάθε φορά που ο χρήστης δεν έχει πρόσβαση στα δεδομένα του για τον οποιονδήποτε λόγο.
Είτε πρόκειται για διαγραφή τους ή format του δίσκου είτε για βλάβη στο hardware με αποτέλεσμα ο δίσκος να έχει χαλάσει, εφόσον το αρχείο δεν είναι προσβάσιμο ή/και η συσκευή δεν ανταποκρίνεται, ώστε να μπορεί ο χρήστης να βρει τα δεδομένα του σε άλλο μέσο, τότε είναι απαραίτητη η ανάκτηση δεδομένων από επαγγελματία.
Πότε είναι εφικτή η επαναφορά δεδομένων
Η επιτυχία της ανάκτησης δεδομένων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το είδος της βλάβης αλλά και τη συμπεριφορά του χρήστη μετά τη διαπίστωση της απώλειας δεδομένων.
Γενικά, η επαναφορά των αρχείων γίνεται στις εξής περιπτώσεις:
- Format ή διαγραφή αρχείων: Αν ο δίσκος μορφοποιηθεί, χάνονται όλα τα αρχεία. Συχνά, αυτό γίνεται κατά λάθος, όπως αντίστοιχα συμβαίνει και με την κατά λάθος διαγραφή αρχείων. Τόσο η μορφοποίηση του δίσκου όσο και η κατά λάθος διαγραφή αρχείων είναι θέμα του software και οφείλεται σε λάθος χειρισμούς του χρήστη, οπότε η ανάκτηση είναι ευκολότερη και φθηνότερη από άλλες μορφές προβλήματος.
- Βλάβες στο firmware: Υπάρχει περίπτωση να προκληθούν βλάβες στο firmware του δίσκου, όπως το να μην συνδέεται στο ρεύμα. Οι βλάβες αυτές δεν είναι τόσο σημαντικές και αν ανοιχθεί ο δίσκος από εξειδικευμένους τεχνικούς σε clean room, ώστε να επισκευαστεί με ασφάλεια το μέρος που έχει πρόβλημα, η ανάκτηση αρχείων μπορεί να ολοκληρωθεί με επιτυχία.
- Μηχανικές βλάβες: Το μεγαλύτερο πρόβλημα υπάρχει όταν δίσκος πάθει σοβαρές μηχανικές βλάβες, όπως στην κεφαλή ανάγνωσης. Τότε, πρέπει να ανοιχτεί από τους τεχνικούς, όμως η χρήση εξειδικευμένων εργαλείων σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο καθιστά την ανάκτηση αρχείων χρονοβόρα και δαπανηρή. Η επιτυχία της, πάντως, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το σημείο της βλάβης, αλλά και την εμπειρία του τεχνικού που αναλαμβάνει την επαναφορά των δεδομένων.
Όμως, σε κάποιες περιπτώσεις κανένας τεχνικός, όσες γνώσεις, εμπειρία και εργαλεία κι αν έχει, δεν μπορεί να επαναφέρει τα δεδομένα από κατεστραμμένο δίσκο. Πότε συμβαίνει αυτό; Καταρχάς, αυτό συμβαίνει στους πλήρως κατεστραμμένους δίσκους λόγω νερού ή σοβαρού χτυπήματος.
Επίσης, το ίδιο ισχύει αν έχουν γραφτεί νέα αρχεία πάνω στα παλιά. Για αυτό το λόγο, είναι πολύ σημαντικό να μην χρησιμοποιήσεις καθόλου τον χαλασμένο ή μορφοποιημένο δίσκο ούτε να προσπαθήσεις να ανακτήσεις μόνος τα δεδομένα με διάφορα προγράμματα αμφίβολης ποιότητας. Μεταφέροντας το συντομότερο τη συσκευή στη Datalabs, εξασφαλίζεις την επιτυχία και τη διάσωση των αρχείων σου.
Μέθοδοι ανάκτησης
Υπάρχουν διάφορες τεχνικές που οδηγούν στην ανάκτηση δεδομένων, ανάλογα με το είδος και την έκταση της βλάβης. Οι κυριότερες μέθοδοι είναι οι εξής:
- Ανάκτηση από cloud ή τοπικό backup: Πρόκειται για την πιο απλή περίπτωση, κατά την οποία υπάρχει αντίγραφο ασφαλείας στο cloud ή σε υπολογιστή, οπότε ο χρήστης μπορεί μόνος του χωρίς τη βοήθεια επαγγελματία να επανακτήσει τα δεδομένα του από εκεί.
- Ανάκτηση μέσω λογισμικού: Στην περίπτωση της απώλειας δεδομένων λόγω κάποιου προβλήματος στο software, διαγραφής αρχείων κατά λάθος ή επίθεσης από ιούς που δέσμευσαν τα δεδομένα, χρησιμοποιούνται επαγγελματικά προγράμματα ανάκτησης που είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά. Οι δωρεάν versions πάντως τέτοιων προγραμμάτων όχι μόνο δε φέρνουν τα ίδια αποτελέσματα, αλλά μπορεί να κάνουν και ζημιά και να δυσκολεύσουν το έργο της ανάκτησης από τον επαγγελματία.
- Ανάκτηση στο εργαστήριο: Η ανάκτηση δεδομένων από χαλασμένο δίσκο, όπου υπάρχει physical data loss, γίνεται με ειδικό εξοπλισμό σε clean room στο εργαστήριο, όπου εξασφαλίζεται ότι τα επίπεδα σκόνης είναι μηδενικά. Πρόκειται για μια πολύπλοκη διαδικασία που περιλαμβάνει και την επισκευή του δίσκου και απαιτεί μεγάλη εμπειρία. Σε αυτή τη διαδικασία, ορισμένα αρχεία ίσως να μην είναι ανιχνεύσιμα στη μορφή, στην οποία βρίσκονταν προηγουμένως, όμως μπορεί να καταστεί δυνατό να ανευρεθούν σε raw μορφή και να μετατραπούν στη συνέχεια στην κανονική τους μορφή. Ο δίσκος ανοίγεται σε ειδικό εργαστήριο, επισκευάζεται εφόσον αυτό είναι δυνατόν και διασώζονται όσο το δυνατόν περισσότερα αρχεία.
Ποιοι τύποι δεδομένων μπορούν να ανακτηθούν
Σε κάθε μέθοδο μπορούν θεωρητικά να ανακτηθούν όλοι οι τύποι αρχείων ανάλογα φυσικά με το είδος της βλάβης.
Στο logical data loss, όταν το software βρει το αρχείο, τότε μπορεί και να το επαναφέρει, εφόσον δεν θα έχει γραφτεί κάποιο άλλο δεδομένο πάνω από το αρχείο. Ανακτήσιμα είναι όλα τα αρχεία, όπως τα αρχεία Word, PDF, Power Point presentations, AVI, WMV, PNG, Excel, RAW, Quick Time, PEG και άλλα.
Στις μηχανικές βλάβες (physical data loss), τα αρχεία που ανακτώνται εξαρτώνται από το σημείο της βλάβης. Γενικά, πάντως, μπορούν να ανακτηθούν αρχεία από δίσκους HDD και SSD, δεδομένα από RAID δίσκους, κατεστραμμένες δομές αρχείων (NTFS, FAT32, exFAT, APFS, HFS+) και κρυπτογραφημένα ή κατεστραμμένα partitions.
Πρόληψη
Το κυριότερο στην ανάκτηση δεδομένων είναι η πρόληψη, ώστε να μη συμβεί απώλεια δεδομένων ή να ελαχιστοποιηθεί η ζημιά. Για αυτό το λόγο, αν παρατηρήσεις οποιοδήποτε ανησυχητικό σημείο στη συσκευή σου, όπως παράξενο θόρυβο ή αργή ανταπόκριση, είναι βασικό να απευθυνθείς αμέσως στους ειδικούς.
Στην ίδια λογική, εφόσον συμβεί κάποια απώλεια δεδομένων για οποιονδήποτε λόγο, τότε πρέπει να κλείσεις αμέσως τη συσκευή, ώστε να μην γραφτεί από πάνω κάποιο αρχείο. Βεβαίως, θα πρέπει και να αποφύγεις τα ερασιτεχνικά προγράμματα που ούτε αποτελεσματικά είναι και μπορεί να διαγράψουν οριστικά τα δεδομένα.
Και εννοείται, η δημιουργία τακτικών αντιγράφων ασφαλείας (back up) είναι ο κυριότερος τρόπος πρόληψης, ώστε να μην χρειαστείς ποτέ ανάκτηση δεδομένων από επαγγελματία.
Αν, πάντως, αντιμετωπίσεις οποιοδήποτε πρόβλημα με τα αρχεία σου, οι καταρτισμένοι τεχνικοί της Datalabs ξέρουν ακριβώς τι πρέπει να κάνουν, για να τα ανακτήσουν με ποσοστό επιτυχίας άνω του 95% στις καλύτερες τιμές της αγοράς.
